Anonieme klachten over hoofdopleider/hoogleraar: onveilig opleidingsklimaat

De hoofdrolspeelster in deze zaak is een vrouwelijke hoofdopleider psychiatrie, die werkzaam is voor GGzE.  Deze organisatie levert zorg, behandeling en begeleiding aan mensen met psychiatrische en/of ernstige psychosociale problemen. GGzE is ook een door de Registratiecommissie Geneeskundig Specialisten (RGS) erkende praktijkinstelling voor onder andere de opleiding tot psychiater. De opleiding voor Artsen in Opleiding tot Specialist (AIOS) duurt circa 4 ½ jaar. Binnen GGzE zijn steeds 20 tot 25 AIOSSEN tegelijk in opleiding. De werkneemster vervult voor 60% activiteiten in het kader van opleiderschap en patiëntenzorgtaken en voor 40% wetenschappelijk onderzoek in samenwerking met de Universiteit Maastricht. Deze werkneemster is zeven jaar na indiensttreding bij GGzE ook benoemd tot hoogleraar psychiatrie aan de Universiteit Maastricht. 

AIOSSEN durven in actie te komen
Een groep AIOSSEN heeft in april 2022 een klacht ingediend bij RGS over onveiligheid van het opleidingsklimaat over een langere periode. Deze klacht heeft ertoe geleid dat a) het RGS een intensief toezicht op GGzE heeft ingesteld als opleidingsinstelling en b)  de visitatiecommissie van RGS heeft geadviseerd GGzE geen erkenning te verlenen vanwege een onveilig opleidingsklimaat c) De Raad van Bestuur van GGzE haar functie heeft neergelegd en d) de werkneemster haar functie als hoofdopleider tijdelijk en onder protest heeft neergelegd. 

Intern onderzoek naar de veiligheid van het opleidingsklimaat
De RGS is later overgegaan tot intrekking van de schorsing van de opleiding psychiatrie en tot handhaving van het intensieve toezicht. De secretaris heeft nader onderzoek gedaan naar de betreffende stages. Hij heeft met 5 van de 36 AIOSSEN/alumni een gesprek gevoerd en vier hebben een schriftelijke reactie gegeven. Zijn conclusie was dat er geen signalen zijn van een problematisch of onveilig opleidingsklimaat. De stages werden vooral als nuttig en leerzaam ervaren. Dit onderzoek is dus intern uitgevoerd. 

Extern onderzoek in opdracht van de Universiteit Maastricht
De Universiteit van Maastricht heeft een extern onderzoeksbureau ingeschakeld om te onderzoeken of er sprake is van sociale onveiligheid in relatie tot de werkneemster als hoogleraar binnen de sectie Psychiatrie waar zij werkzaam was. De uitkomst van dit onderzoek was dat hiertoe geen aanwijzingen zijn gevonden. 

RGS neemt vervolgens een besluit, waarin zij de opleiding Psychiatrie, de (nieuwe) hoofdopleider en de plaatsvervangende hoofdopleider erkenning voor onbepaalde tijd verleend. Het vertrouwen is weer terug. 

Ontbindingsverzoek
Het vertrouwen van GGzE is voorgoed beschadigd en GGzE dient dan ook een ontbindingsverzoek in op twee gronden, namelijk op grond van een verstoorde arbeidsverhouding (de g grond) of andere omstandigheden (de h grond). Kern van de zaak is dat de werkneemster terug wenst te keren als hoofdopleider, hetgeen GGzE niet wil. Zij mag wel binnen de organisatie aan de slag blijven als hoogleraar en psychiater. Gesprekken daarover en een mediationtraject hebben niet tot een oplossing geleid.  

D grond: een verstoorde arbeidsverhouding
Gebleken is dat bij GGzE er voldoende vertrouwen bestaat in de medewerkster en de uitvoering van haar werkzaamheden -die niet zijn verbonden aan het leiderschap- als hoogleraar en psychiater. 

Het vertrouwen en het gebrek daaraan ziet op de hele persoon van de werknemer en niet op de uitvoering door de werknemer van afzonderlijke taken. Er is volgens de kantonrechter sprake van een juridisch getint verschil van mening over de inhoud van de arbeidsovereenkomst. Een werknemer, zo oordeelt de kantonrechter, mag (zeker als het gaat om de inhoud van de arbeidsovereenkomst) een ander standpunt innemen dan een werkgever, zolang de werknemer zich niet onnodig grievend of beledigend over de werkgever uitlaat of zich niet als een goed werknemer gedraagt. De kantonrechter komt tot de conclusie, dat er geen sprake is van een arbeidsverhouding, die ernstig en duurzaam verstoord is. 

H grond: Andere omstandigheden (de restcategorie)
De kantonrechter is evenals als de werkneemster van oordeel, dat GGzE onvoldoende duidelijk heeft gemaakt waar de klachten van de AIOSSEN met betrekking tot de werkneemster precies op zien. Het is geen gelopen race dat de conclusies van RGS per definitie juist zijn en de geuite anonieme klachten kloppen. GGzE had de mogelijkheid om de besluiten tot schorsing en intrekking inhoudelijk te laten toetsen, maar heeft daarvan uiteindelijk geen gebruik gemaakt. GGzE heeft haar bezwaarschrift immers ingetrokken. Door deze keuze van GGzE is er gerede twijfel blijven bestaan over de klachten tegen de medewerkster. 

Weinig concreet en anoniem
Daarnaast heeft GGzE onvoldoende duidelijk gemaakt waar de klachten van de AIOSSEN nu precies op zien. De inhoud van de klachten in april 2022 van een onbekend aantal anonieme AIOSSEN is niet in het geding gebracht. Het blijft bij een algemene beschrijving over een onveilig opleidingsklimaat. Ook het visitatierapport van RGS bevat slechts algemene bevindingen onderbouwd met algemene stellingen over de onveiligheid en algemeen omschreven verklaringen van anonieme AIOSSEN, die niet te verifiëren zijn. Enige concrete onderbouwing ontbreekt, terwijl het advies van RGS zeer verstrekkende gevolgen heeft, zowel voor GGzE als voor werkneemster.
Het analyserapport GGzE van de vertrouwenspersoon geeft volgens de kantonrechter een wat evenwichtiger beeld dan het visitatierapport, maar ook voor dit rapport geldt dat de onveiligheid in slechts algemene zin is onderbouwd met algemeen omschreven anonieme verklaringen. Het is voor de werkneemster onvoldoende duidelijk wat haar concreet verweten wordt waardoor het bijna onmogelijk is om zich tegen de anonieme meldingen te verweren. Van GGzE had mogen verwacht dat zij zorgvuldig (vervolg)onderzoek zou hebben gedaan naar wat er precies is gebeurd. Dat is wat de Universiteit van Maastricht ook daadwerkelijk heeft gedaan en door GGzE is nagelaten. De kantonrechter komt tot de conclusie dat er geen sprake is van omstandigheden die kwalificeren als h-grond. 

Conclusie:  De status van een procedure op basis van anonieme klachten is zeer gering en is niet voldoende om een ontslaggrond te kunnen dragen.